Czy Wałbrzych może wybić się na miasto turystyczne?

Wałbrzych - stolicą regionu turystycznego! Zakrawa to na żart. Co ma wspólnego Wałbrzych z turystyką? Nie tak dawno kojarzył się wszystkim z miastem przemysłowym, miastem kopalń, gazowni i koksowni, miastem dymiących kominów, szybów kopalnianych, konstrukcji stalowych i wież wyciągowych, górujących nad dachami brudnych, szarych kamienic. Wciąż jeszcze czytamy w starych encyklopediach: największy ośrodek przemysłowy Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego.

Panorama Wałbrzycha (z niemieckiego: Waldenberg (1372 r.) i Waldenburg (1400 r.), można przetłumaczyć jako "leśna góra" lub "leśny gród") foto: { i.}

Miastem przemysłowym jest Wałbrzych od zarania dziejów. Już w XIV wieku wydobywano tu rudy ołowiu i srebra, później rozwinęło się sukiennictwo i płóciennictwo, a w XIX wieku odlewnictwo żelaza, fabryki porcelany, huty szkła, elektrownie i gazownie. W tym też czasie stał się Wałbrzych miastem górniczym. Wydobycie węgla kamiennego dominowało do połowy lat 90-tych XX wieku. Procesy restrukturyzacyjne i prywatyzacyjne II Rzeczpospolitej doprowadziły do upadłości kopalń i zakładów towarzyszących. Przez kilkanaście lat rozwój miasta determinował niedostatek miejsc pracy, rosnące bezrobocie i ubożenie mieszkańców. Wałbrzych zyskał w kraju opinię miasta podupadłego, a jego negatywny obraz pogłębiły medialne reportaże z bieda-szybów i tragedie ginących w nich robotników.
Wałbrzych nie przestał być miastem przemysłowym. Ratunkiem dla miasta i regionu stała się Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna „Invest Park”, w której wybudowało nowoczesne fabryki kilka znanych firm zagranicznych, m. in. Toyota, Takata, Metzeler Automotive HS, Grossman, Faurecia, Glaverbel Silesia, a także nasz rodzimy „Cersanit”. Strefa wciąż się rozwija, jest nadzieja że przetrwa czas kryzysu światowego i pozwoli uchronić miejsca pracy kilku tysiącom zatrudnionych.
Skoro jest to miasto przemysłowe, skąd więc mowa o jego przyszłości turystycznej? Dlaczego w strategii Wałbrzycha rozwój turystyki jest zadaniem priorytetowym? Czy Wałbrzych może się stać niemieckim Freiburgiem lub Wiesbaden ? Jakie są do tego przesłanki i predyspozycje?

Bryła neogotyckiego kościoła p.w. św. Aniołów Stróżów (wybudowany w latach 1898-1904 wg projektu Alexisa Langera) - charakterystyczny element pejzażu Wałbrzycha. Dachy zwieńczone wieżami w zabudowaniach obok należą do miejskiego Ratusza oraz obecnego II Liceum Ogólnokształcącego, natomiast w leśnej gęstwinie powyżej widoczne schronisko turystyczne Harcówka. foto: { i.}

Wałbrzych ma atuty i walory by stać się miastem turystycznym, których nie dostrzegamy na co dzień i nie potrafimy docenić. Jednym z nich jest jego położenie geograficzne. Mało jest miast na świecie tak pięknych krajobrazowo i tak znakomicie wkomponowanych w naturalne warunki przyrodnicze. Kolonie kolorowych domków jednorodzinnych rozsianych na poboczach gór, utopionych w poszyciu leśnym, tworzą bajeczną panoramę miasta, widoczną w słonecznym świetle jako naturalny ornament zdobiący gęsto zabudowane, położone w dole, pulsujące życiem centrum. Na straży miasta stoi wyniosły Chełmiec, najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich, ale i z innych stron jest ono otoczone wysokimi, zalesionymi wierzchołkami Gór Kamiennych i Pogórza Wałbrzyskiego. Miasto jest mocno rozczłonkowane, łączy w sobie kilka osiedli, wśród nich nowo zbudowane, takie jak Piaskowa Góra i Podzamcze. Tworzą one razem zróżnicowaną, interesującą aglomerację.

Neoklasyczny (1785-88) koścół Parafii Ewangelicko - Augsburskiej p.w. Zbawiciela w Wałbrzychu. foto: { i.}

Szybkie rozwiązanie trudnych problemów komunikacyjnych, zwłaszcza budowa obwodnicy i naprawa dróg oraz skuteczne prace renowacyjne i rewaloryzacyjne w starej części miasta, uczyniłyby z Wałbrzycha atrakcyjne dla turystów i wycieczkowiczów miejsce do zwiedzania, w którym w sposób modelowy łączy się historia ze współczesnością. Ma też Wałbrzych godne podziwu zabytki i atrakcje turystyczne. Zamek „Książ” nie odbiega niczym najsłynniejszym w kraju atrakcjom turystycznym jak chociażby Zamek w Pszczynie, a jego niezwykłe położenie nad urwiskiem Wąwozu Pełcznicy i w otoczeniu wspaniałego parku ze starodrzewem, pozostawia niezapomniane wrażenie. Obok zamku można zwiedzić Stadninę Ogierów, zwłaszcza ze względów architektonicznych stylowego zespołu zabudowań, a także zabytkową Lubichowską Palmiarnię. Wymieniłem trzy najbardziej znane miejsca wycieczkowe w Wałbrzychu. Ale to jest zaledwie kropla w morzu możliwości. Składają się na nie zarówno liczne zabytki architektury, poczynając od pałacu Czettritzów, zwanego też Zamkiem w centrum miasta, poprzez Muzeum, Bibliotekę pod Atlantami, uroczy Rynek, piękne kamienice, zabytkowe kościoły, budynki publiczne, usługowe, fabryczne, na rozległych parkach i punktach widokowych kończąc. Górniczą przeszłość miasta możemy poznać w Muzeum Przemysłu i Techniki powstałym na miejscu dawnej kopalni lub w podziemiach Lisiej Sztolni, przyszłość przemysłowa jest do obejrzenia w Strefie, zaś handlowo-usługowa na pograniczu Szczawna-Zdrój, Piaskowej Góry, i Podzamcza. Jest co zwiedzać w samym Wałbrzychu, jest też w najbliższej okolicy. Warto wracać do interesującej, barwnej historii miasta, ale równocześnie wskazywać na elementy nowoczesności, postępu i przeobrażeń.
Nowe perspektywy wiążą się z planami inwestycyjnymi, o których słyszymy coraz więcej. Koncepcja budowy Parku Wielokulturowego „Stara Kopalnia” może przewrócić stereotypy widzenia górniczego miasta. Coraz to mądrzejsze i realniejsze plany renowacji i modernizacji zamku „Książ” tez budzą nowe nadzieje. Są pieniądze na budowę dróg, o jakich się nie śniło. Rusza budowa Centrum Sportowego na Białym Kamieniu. Dowiadujemy się o jeszcze innych projektach inwestycyjnych, które mogą w sposób odczuwalny poprawić bazę hotelową, gastronomiczną i wypoczynkową. Realizacja tych projektów, to fundament dla rozwoju turystycznego miasta. Wałbrzych musi nie tylko przyciągać turystów ze względu na atrakcje turystyczne, ale też być nowoczesną, bazą wypadową w najbliższe okolice. Niezwykle prężnie rozwijające się Szczawno-Zdrój nie jest w stanie samo wypełnić tej luki.

Panorama Śródmieścia Wałbrzycha oglądana od strony dzielnicy Podgórze. foto: { i.}

Wałbrzych leży w centrum naturalnego regionu turystycznego, obejmującego miasta i gminy wałbrzyskiego powiatu ziemskiego. Region ten umyka uwadze podróżnych, turystów i wczasowiczów, bowiem znalazł się w kleszczach dwóch bardziej rozwiniętych turystycznie i wypoczynkowo, renomowanych regionów - Kłodzkiego i Jeleniogórskiego. Zabytkowe Kłodzko i uzdrowiska Ziemi Kłodzkiej, Polanica, Duszniki i Kudowa-Zdrój z jednej strony, zaś pięknie położona u stóp Karkonoszy Jelenia Góra wraz z Cieplicami-Zdrój, Szklarską Porębą, Karpaczem z drugiej strony, przysłoniły walory turystyczno-wypoczynkowe i uzdrowiskowe regionu wałbrzyskiego, spychając je na plan dalszy. Nie bez znaczenia była tu dominacja przemysłu w Wałbrzychu, a także w najbliższych miastach i gminach, w Świebodzicach, Boguszowie-Gorcach, Głuszycy, Mieroszowie, Walimiu, w których turystyka była drugoplanowa. Stało się to w II połowie XIX wieku i przetrwało długie lata PRL-u. Dopiero krach gospodarczy czasów posierpniowej restrukturyzacji , upadek górnictwa, przemysłu lekkiego, transportu kolejowego, wstrząsnął społeczności lokalne na tyle, że zaczęły one sobie stawiać pytanie, co dalej? Jak wyjść z zapaści, gdzie szukać dróg dalszego rozwoju? I wtedy powróciła dawno już lansowana jeszcze w czasach niemieckich idea rozwoju w oparciu o położenie geograficzne, walory krajobrazowe i przyrodnicze, wykorzystanie tego, co przyniosła nam w darze natura. To nie jest czcze hasło, że turystyka jest kołem zamachowym gospodarki. Można mnożyć przykłady miast i regionów w Polsce i na świecie, które skutkiem rozwoju turystyki stały się potęgami gospodarczymi. Okazuje się, że rozwój turystyki, rekreacji i wypoczynku, to zupełnie nowe poletko doświadczalne dla samorządów wszystkich gmin regionu wałbrzyskiego. Jest to kierunek najpewniejszy i gwarantujący sukces, jeśli działania są wspólne, przemyślane, skuteczne i długofalowe.
Czy walory turystyczno-krajobrazowe miast i gmin regionu wałbrzyskiego są w stanie dorównać cieszącym się uznaniem w kraju i za granicą regionom kłodzkiemu i jeleniogórskiemu? Czy jesteśmy w stanie stać się renomowanym regionem turystycznym? O tym wszystkim w następnym odcinku.

Stanisław Michalik, „Głos Głuszycy”

Redakcja portalu zastrzega, że w komentarzach i opiniach nie mogą znaleźć się treści reklamujące przedsiębiorców, ich działalność lub oferowane przez nich towary i usługi; nie mogą się też znaleźć treści zabronione przez prawo, wulgarne, obraźliwie, naruszające zasady współżycia społecznego, naruszające prawa Redakcji lub innych osób - w przypadku pojawienia sie takich opinii będą one przeredagowane, ich treść skrócona lub usunięta.